Regen De grootste delen van de stad hebben een hard en steenachtig oppervlak: stoepen, straten, gebouwen en parkeerplaatsen. Deze laten geen regenwater door. Bijna overal wordt het regenwater dan ook door middel van het riool afgevoerd naar de zuivering. Als het hard regent, kan het riool de hoeveelheid regenwater niet aan en staat de straat blank. Een ander gevolg is dat de zuivering de hoeveelheden water niet aankan en het regenwater samen met het rioolwater loost op het oppervlaktewater wat hierdoor vervuild raakt. Droogte Door de klimaatverandering regent het soms heel veel in korte tijd maar zijn er daarna ook weer langere periodes met heel weinig regen. De grond droogt dan uit en de grondwaterspiegel daalt. In de oude binnensteden met houten paalfundering heeft dit paalrot tot gevolg. Bovendien kan een lage grondwaterstand in kustgebieden verzilting tot gevolg hebben. Droogte kan een negatieve invloed hebben op de biodiversiteit. Het is dan ook zaak om zoveel mogelijk regenwater in de stad vast te houden voor de droge periodes. Drinkwater Drinkwaterbesparing is zinvol aangezien goede drinkwaterbronnen in het dichtbevolkte Nederland beperkt zijn. Een deel van het drinkwater wordt in Nederland onttrokken aan natuurgebieden, wat kan leiden tot verdroging van deze natuurgebieden. Een ander deel van het drinkwater wordt bereid uit oppervlaktewater. In de toekomst krijgen we door de klimaatverandering vaker te maken met droge perioden. In deze perioden kunnen rivierwaterstanden flink dalen, wat voor problemen zorgt bij het winnen van drinkwater en er drinkwaterschaarste kan ontstaan. Je kan drinkwater besparen door het gebruik van waterbesparende kranen, douchekoppen, wc, wasmachines en afwasmachines. Daarnaast kunnen we voor de wc, de wasmachine en de tuin gebruik maken van regenwater. Bodem Bij het watervriendelijk inrichten van een tuin is het belangrijk om rekening te houden met de ondergrond. De eigenschappen van verschillende grondsoorten kunnen ervoor zorgen dat bepaalde maatregelen niet verstandig zijn. Zo laat droge zandgrond makkelijk water door en is deze uitermate geschikt om het water direct te infiltreren. De dichte natte kleigrond kan geen vocht opnemen. Daardoor is kleigrond eigenlijk alleen geschikt voor bovengrondse afvoer en buffering van regenwater in de bovenste humuslaag en in bijvoorbeeld een tuinvijver. Informeer bij je gemeente of je waterschap als je wilt weten welke grondsoort jij hebt. Infiltreren van regenwater Infiltreren is het laten wegzakken van water in de bodem. In het bebouwde gebied wordt de natuurlijke infiltratie belemmerd door het grote percentage verharding in de vorm van stoepen, straten, gebouwen en parkeerplaatsen. Deze oppervlakken laten geen regenwater door. Bijna overal wordt het regenwater door middel van het riool afgevoerd naar de zuivering. Hierdoor wordt de grond droger en ontstaat er paalrot en in kustgebieden verzilting. Door het percentage verharding in de stad te verlagen, kan er meer water in de stad infiltreren, wat goed is voor de waterbalans. Bufferen van regenwater Als het hard regent, wat in de toekomst steeds vaker zal gebeuren, kan het riool de hoeveelheid regenwater niet verwerken. Hierdoor kunnen straten en kelders blank komen te staan en er wordt geen buffer gevormd voor droge periodes. Door het regenwater vast te houden kunnen deze problemen voorkomen worden.  Het vasthouden van regenwater gaat vanzelf in de beplante delen van de tuin. Daarnaast kunnen specifieke buffervoorzieningen toegepast worden. Het opgeslagen water kan vervolgens bijvoorbeeld gebruikt worden voor het besproeien van de tuin of het doorspoelen van de wc.

Door de klimaatverandering wordt het vaker warm en heet in Nederland en iets minder vaak koud. In een natuurlijke omgeving met begroeide oppervlakken en bomen zorgen bomen voor schaduw en een lagere oppervlaktetemperatuur en luchttemperatuur. Onverhard en beplant oppervlak verdampt water. Dit is de beste koeling voor de stad. Groene daken houden de ruimtes eronder en de omgeving koel. Daarnaast helpen ook lichte kleuren van daken, gevels en straten mee de stad koel te houden. Lichte kleuren reflecteren meer zonnestraling en warmen daardoor minder op. Toepassen van buitenzonwering houdt de huizen koel. Dit kost allemaal geen energie en is beter dan het gebruik van airco’s.

Een bloeiende stad is een duurzame stad. Om in de toekomst een goed leefklimaat te hebben is ook de aanwezigheid van voldoende en verschillende planten en dieren van belang. Biodiversiteit is leven   Stel je eens voor dat er alleen maar muggen op aarde zouden zijn. Of alleen maar cactussen. Hoe zou de wereld er dan uitzien? Dat werkt toch niet? De verschillende soorten op aarde houden de natuur in balans. Samen vormen ze een levende en productieve natuur. Dit noemen we biodiversiteit. Biodiversiteit "Bio" betekent leven "diversiteit" betekent afwisseling, verschil, verscheidenheid. Biodiversiteit is een parapluterm voor alle verschillende soorten die we op aarde hebben. Het is belangrijk dat we –bijvoorbeeld- niet alleen maar meeuwen hebben, maar ook mussen, niet alleen maar gras, maar ook bomen. Variatie is belangrijk voor het evenwicht in de natuur, omdat er verschillende soorten zijn blijft de natuur in evenwicht. Soorten        Biodiversiteit omvat alle soorten organismen die er op aarde zijn, waaronder alle dier- en plantensoorten. Op dit moment zijn bijna twee miljoen soorten bekend, waarvan zo’n 40.000 soorten in Nederland zijn aangetroffen. Waarschijnlijk zijn er in werkelijkheid vele miljoenen soorten op aarde. Een groot deel van de biodiversiteit is dus nog onbekend. Ook in Nederland worden nog voortdurend nieuwe soorten ontdekt. Ecosystemen Naast de verscheidenheid aan soorten omvat biodiversiteit ook de diverse ecosystemen (of: leefgebieden) waar die soorten voorkomen. Bijvoorbeeld de tropische regenwouden, de koraalriffen, de savannen of de hoogvenen, heide, veenweidegebieden etc. Genen Tot slot omvat biodiversiteit ook de genetische variatie binnen soorten. Bijvoorbeeld de varianten binnen een boomsoort als de wilde appel of de verschillende ondersoorten van een diersoort, als de grote vuurvlinder. Daarnaast is er nog de verscheidenheid aan levensvormen die de mens heeft gedomesticeerd. Het gaat dan om dieren die tot huisdier en gewassen die tot landbouwgewassen zijn gemaakt. Het belang van biodiversiteit Het ecosysteem voorziet ons van voedsel, brandhout, medicijnen en drinkwater maar zorgt ook voor het zuiveren van lucht en water, het bestuiven van gewassen, het vasthouden van grond, het opslaan van koolstof en het reguleren van temperatuur. Gewassen zorgen voor grondstoffen zoals hout, katoen, vlas etc. Ecosystemen zijn belangrijk voor recreatie en geven identiteit aan een plek en een ‘thuisgevoel’ of juist prettige prikkels zoals wanneer men een natuurgebied bezoekt. Een grote diversiteit aan soorten zorgd ook voor het beperken van plagen. Hoe staat het met de Nederlandse biodiversiteit Biodiversiteit is de mate van verscheidenheid aan levensvormen in een ecosysteem. De biodiversiteit op aarde heeft zich ontwikkeld in miljoenen jaren. De menselijk ingrepen hebben een dramatische invloed op het ecologisch erfgoed. In de afgelopen 200 jaar zijn meer soorten uitgestorven dan in de 65 miljoen jaar daarvoor. Dit proces bedreigt het vermogen van ons ecosysteem om ons te voorzien van zuurstof, water en grond van goede kwaliteit. In Nederland is de biodiversiteit afgenomen tot circa 15% van de oorspronkelijke situatie. Het verlies aan biodiversiteit is daarmee aanzienlijk groter dan elders in Europa en de wereld. In Europa als geheel resteert nog bijna de helft van de oorspronkelijke biodiversiteit. Op wereldschaal is ruim 70% behouden gebleven. In Nederland daalde de biodiversiteit van ongeveer 40% in 1900 tot ongeveer 15% in 2000. De belangrijkste oorzaken van de achteruitgang zijn de verstedelijking, intensivering van de landbouw en milieuvervuiling. In Nederland is het verlies veel soorten tot stilstand gekomen. In Nederland gaat vooral de biodiversiteit van heiden, halfnatuurlijke graslanden en agrarisch gebied nog steeds verder achteruit. Bossen en duinen stabiliseren en gaan lokaal zelfs vooruit. Biodiversiteit in de stad Wat maakt de stad zo aantrekkelijk en is er inderdaad meer leven in de stad? In tegenstelling tot de ontwikkeling op het platteland zoals hierboven beschreven, is er meer natuur en biodiversiteit in de stad dan de meesten zullen verwachten. Natuur in de stad is geen tweederangs natuur vergeleken met de natuur van ons agrarisch gebied. Integendeel, stadsnatuur is diverser dan het cultuurlandschap en vooral ook dichterbij. Dit is een verrassend idee voor mensen die denken dat natuur alleen buiten de stad waardevol is en aldaar een grotere mate aan biodiversiteit vertoont. Inmiddels leeft meer dan de helft van de mensen in de stad; dezelfde tendens lijkt te gelden voor flora en fauna. Tegenwoordig treft men vossen, bevers en everzwijnen aan in stadsparken en in woongebieden. Het blijkt dat de structuur van de stad, afwisseling van hoog- en laag groen en rotsformaties in de vorm van gebouwen een diversiteit aan microklimaten bewerkstelligen die een evenredige diversiteit aan flora en fauna mogelijk maakt. Daarnaast is de voedselarmere bodem in de stad voor flora vergeleken met die van het agrarisch gebruikte gebied gunstiger. Minder verstoringen en minder hardrijdende auto’s en de aanwezige voedselresten zijn reden dat de stad zich tot een aantrekkelijk leefgebied voor fauna ontwikkeld heeft. De hogere temperaturen en meer beschutte plekken zijn eveneens reden voor meer flora en fauna in de stad. Iedere vierkante meter telt. Met een groene tuin, een groen dak een groene gevel, groene erfafscheiding en een vijver in de tuin kan je de natuur in de stad een handje helpen.

In sommige gebieden in en rond Enschede is er sprake van kwel. Kwel is water dat onder druk uit de grond komt. Deze kwel wordt veroorzaakt doordat de bewegende grondwaterstroom op een ondoordringbare laag botst, onder de grond verder gaat en in een lager gelegen gebied tot aan de oppervlakte wordt gestuwd. Plaatsen waar voortdurend grondwater uittreedt, worden kwelgebieden genoemd. De aanwezigheid van kwelwater is voor de natuur van groot belang. Kwelwater is vaak voedselarm en mineraalrijk. In de gebieden met kwel kunnen in de periode november tot maart en in de zomer na hevige buien plassen ontstaan. Hoge grondwaterstand Over het algemeen heeft Enschede een vrij hoge grondwaterstand dit kan in sommige gebieden tot overlast leiden. Dit is niet altijd op te lossen in de openbare ruimte maar als huiseigenaar kan je ook maatregelen treffen om de kans op schade te beperken of te voorkomen. In sommige gebieden in en rond Enschede is er sprake van kwel. Kwel is water dat onder druk uit de grond komt. Deze kwel wordt veroorzaakt doordat de bewegende grondwaterstroom op een ondoordringbare laag botst, onder de grond verder gaat en in een lager gelegen gebied tot aan de oppervlakte wordt gestuwd. Plaatsen waar voortdurend grondwater uittreedt, worden kwelgebieden genoemd. De aanwezigheid van kwelwater is voor de natuur van groot belang. Kwelwater is vaak voedselarm en mineraalrijk. In de gebieden met kwel kunnen in de periode november tot maart en in de zomer na hevige buien plassen ontstaan. Hoge grondwaterstand Over het algemeen heeft Enschede een vrij hoge grondwaterstand dit kan in sommige gebieden tot overlast leiden. Dit is niet altijd op te lossen in de openbare ruimte maar als huiseigenaar kan je ook maatregelen treffen om de kans op schade te beperken of te voorkomen. Wat is vochtoverlast? Vochtoverlast in huis is een vervelend probleem. Wanneer er teveel vocht in uw woning is, kunnen er verschillende klachten ontstaan zoals stank, schimmel- en vochtplekken op de muren, corrosie van metalen leidingen en aantasting van de (houten) vloer. Vocht en schimmels kunnen astma en andere luchtwegklachten verergeren. Te veel vocht in huis vermindert het woonplezier en is slecht voor de gezondheid. Het is raadzaam om er wat aan te doen. Wanneer er water in de kruipruimte staat, hoeft dat overigens niet persé ernstig te zijn. Bij huizen die na 1992 zijn gebouwd is de vloer zo gebouwd dat hij water- en dampdicht is. Vochtige lucht uit de kruipruimte kan dus niet door de vloer heen komen naar de begane grond. Wel kan het zo zijn dat door water of vocht in de kruipruimte metalen leidingen in de loop der jaren worden aangetast. Hoe kan vochtoverlast ontstaan? Vochtoverlast in huis hoeft niet altijd veroorzaakt te worden door grondwater.Ook andere soorten water kunnen de boosdoener zijn. Bijvoorbeeld regenwater dat doorslaat bij de gevel. Of water van een lekke afvoerleiding of drinkwaterleiding in huis. Ook kan het zijn dat er veel woonvocht wordt geproduceerd (koken, het binnenshuis drogen van de was) en er te weinig ventilatie is. U moet er zelf voor zorgen dat uw huis voldoende waterdicht is, dat het regenwater goed wordt afgevoerd en dat de grondwaterstand onder uw huis op orde is. Wat kan de gemeente voor mij betekenen? Is grondwater de oorzaak van uw overlast? Dan is het verstandig om contact op te nemen met de gemeente. De gemeente registreert alle meldingenvan overlast en probeert u verder op weg te helpen. Ook al is de gemeente niet verantwoordelijk voor de grondwaterstanden op particulier terrein, soms kan het doelmatiger zijn als de gemeente in de openbare ruimte maatregelen treft. Bijvoorbeeld als huiseigenaren en bewoners in totaal meer kosten moeten maken voor maatregelen op eigen terrein, dan dat de maatregelen op openbaar terrein zouden kosten. De gemeente werkt hierbij volgens een systematiek van risico-gestuurd beheer. Hierover kunt u meer lezen in het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP). In de praktijk is het verlagen van de grondwaterstand niet altijd haalbaar omdat een te lage grondwaterstand schadelijk kan zijn voor huizen, wegen en grond. Houdt u er rekening mee dat de gemeente sowieso op korte termijn de overlast niet kan wegnemen. Het voorbereiden van maatregelen, als de gemeente besluit deze te nemen, vergt tijd. Daarnaast worden maatregelen meestal gecombineerd uitgevoerd met andere werkzaamheden in de openbare ruimte. Stroomt er regenwater vanaf het openbaar terrein (bijvoorbeeld de stoep) naar uw huis, en veroorzaakt dit de vochtoverlast? Dan kan de gemeente overwegen om hier wat aan te doen. Bijvoorbeeld door te zorgen dat de stoep schuin afloopt naar de straat in plaats van naar uw huis. Of door het aanleggen van een put waarmee het regenwater naar het riool wordt afgevoerd. Hoe kom ik erachter welke maatregelen bij mijn huis het beste werken? Bij het zoeken naar oplossingen, is het belangrijk om te beseffen dat vochtoverlast vaak een simpel probleem lijkt, maar dat de oplossing ervan lastig kan zijn. Vaak is er sprake van een combinatie van oorzaken. Pas als u de oorzaak weet, kunt u op zoek naar een effectieve oplossing. Laat een oplossing bij voorkeur uitvoeren door een partij met verstand van zaken. Nog afgezien van de kosten, kan door fouten bij de uitvoering de overlast soms juist erger worden.

• onderzoek grondig wat de oorzaak is van de overlast
• maak foto’s van de overlast
• vraag de bouwtekening van uw huis op in het gemeentearchief
• verken eerst een aantal dingen zelf:
  • zitten er lekke leidingen in de kruipruimte?
  • stroomt er regenwater van mijn terras naar mijn huis toe?
  • kan het regenwater door ventilatieroosters of kelderraampjes naar binnen komen?
  • bij water in de kruipruimte: hoe diep zit het water onder de vloer?
  • en is dat na een periode met regen anders?
• laat onderzoek doen door een gespecialiseerd bureau, die naar alle mogelijke vochtbronnen en transportmechanismes kijkt
• laat u geen oorzaak aanpraten door een bedrijf dat nou net is gespecialiseerd in de uitvoering van de bijbehorende maatregel
• stel tijdens het onderzoek de volgende vragen:
  • is het grondwater, dat de vochtoverlast veroorzaakt?
  • is het alleen grondwater dat de vochtoverlast veroorzaakt, of is er nog een ander soort water in het spel?
  • hoe komt het grondwater mijn huis binnen?
  • hoe kan het grondwater zich door mijn huis verplaatsen?
• vraag door bij de antwoorden: hoe weet u dat? Welke opties heeft u bekeken (optrekkend vocht via de bouwmuren, doorslag van regen, vocht door de vloer, enz).

Wie kan de maatregelen uitvoeren? Sommige (kleinere) maatregelen kunt u wellicht zelf uitvoeren, bijvoorbeeld het afkitten van leidingdoorvoeren of het vrijmaken van ventilatieroosters. Bij veel andere maatregelen zult u een gespecialiseerd bedrijf moeten inhuren:

• bekijk de website van verschillende bedrijven die vocht bestrijden
• vraag bedrijven naar referenties en ervaringen met vergelijkbare problematiek
• wissel ervaringen uit over bedrijven met mensen uit de straat of de wijk
• ga niet blind voor de goedkoopste, maar kies een partij die uw vragen helder kan beantwoorden
• kies een bedrijf met een keurmerk. Bij vochtbestrijding is het KOMO-procescertificaat een voorbeeld van keurmerk dat de kwaliteit van een specialist verzekert
• kies een bedrijf dat duidelijke garanties geeft.